Nieuwe Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen – Actie vereist?

13 september 2021 | Door:  Barbara van Raaij

Per 1 juli 2021 is de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (WBTR) in werking getreden. De WBTR voorziet in een aantal belangrijke wijzigingen met betrekking tot het bestuur en toezicht bij verenigingen en stichtingen. De wijzigingen gelden voor alle soorten verenigingen en stichtingen, van groot tot klein, dus van sport- of muziekvereniging tot woningbouwstichting tot stichting administratiekantoor. Hoewel het niet per direct noodzakelijk is om de statuten aan de nieuwe wetgeving aan te passen, is dat in veel gevallen wel wenselijk. Onderstaand in het kort een overzicht van de belangrijkste wijzigingen. 

Toezicht

De WBTR biedt een wettelijke grondslag voor de instelling van een toezichthoudend orgaan (Raad van Commissarissen of Raad van Toezicht). Hoewel veel verenigingen en stichting al een dergelijk orgaan hebben, was hiervoor nog geen wettelijke basis. Ook wordt het mogelijk om een “one tier board” in te stellen, waarbij sprake is van één bestuursorgaan bestaande uit uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders. De niet-uitvoerende bestuurders houden toezicht op de uitvoerende bestuurders. 

Tegenstrijdig belang

De WBTR voorziet in een wijziging van de huidige tegenstrijdig belangregeling. Van een tegenstrijdig belang is sprake als een bestuurder of commissaris bij een besluit een persoonlijk belang heeft dat strijdig is met het belang van de vereniging of stichting. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de situatie dat een vereniging voor haar activiteiten een pand wil huren en een van de bestuurders van de vereniging eigenaar is van dat pand. Op basis van de regeling in de WBTR mag de bestuurder in geval van tegenstrijdig belang niet deelnemen aan de besluitvorming. Als alle bestuurders een tegenstrijdig belang hebben, is de RVC, of bij gebreke daarvan de ledenvergadering, bevoegd het besluit te nemen. 
Is in de statuten van jouw organisatie nog een tegenstrijdig belang regeling opgenomen, die is gebaseerd op de oude regeling? Dan is deze per 1 juli niet meer geldig. Het is aan te raden om de statuten op dat punt aan te passen om verwarring te voorkomen. 

Aansprakelijkheid 

Op grond van de WBTR kunnen bestuurders en commissarissen van verenigingen en stichtingen ingeval van faillissement aansprakelijk worden gesteld voor het tekort, als er sprake is van een onbehoorlijke taakvervulling en deze een belangrijke oorzaak is van het faillissement. Deze aansprakelijkheid bestond al voor bestuurders en commissarissen van commerciële verenigingen en stichtingen, maar is nu uitgebreid voor niet-commerciële rechtspersonen. Ben je bestuurder van een niet-commerciële vereniging of stichting, dan kan het dan ook het overwegen waard zijn om een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten.

Ontstentenis en belet

Verenigingen en stichtingen moeten in hun statuten verplicht een regeling opnemen met betrekking tot ontstentenis en belet van bestuurders en commissarissen. Van ontstentenis en belet is sprake als een bestuurder tijdelijk (bijvoorbeeld door ziekte) of blijvend (bijvoorbeeld door overlijden) zijn functie niet meer kan uitoefenen. In de statuten moet worden geregeld wie in geval van ontstentenis of belet van de bestuurders of commissarissen beslissingen moet nemen. Een dergelijke regeling moet uiterlijk bij de eerstvolgende statutenwijziging in de statuten zijn opgenomen.  

Meervoudig stemrecht

Meervoudig stemrecht is onder de WBTR toegestaan, met dien verstande dat een bestuurder of commissaris nooit meer stemmen kan uitbrengen dan de andere bestuursleden of commissarissen tezamen. Een hiervan afwijkende statutaire regeling blijft geldig tot maximaal vijf jaar na inwerkingtreding van de WBTR. 

Actie vereist?

Het is in principe niet nodig om de statuten direct aan te passen aan de WBTR. Wel zijn bepaalde statutaire regelingen die zijn gebaseerd op de oude wetgeving door de invoering van de WBTR niet meer geldig. Dit kan tot verwarring leiden. Om verwarring te voorkomen is het dan ook aan te raden om niet te lang te wachten met het aanpassen van de statuten aan de WBTR. Ook is het een goed moment om de huidige manier waarop het bestuur en toezicht binnen jouw organisatie is geregeld tegen het licht te houden en het gesprek aan te gaan over de mogelijkheden te bekijken die de nieuwe wetgeving biedt te bekijken.

Heb je vragen of wil je graag meer informatie? Neem dan contact op met Annelou Olde Beverborg of Claire Vrolijk of met jouw vaste contactpersoon bij Alfa. 

Contactgegevens Annelou en Claire

Annelou Olde Beverborg
Juridisch adviseur
Telefoon: +31 88 2531324
Email: aoldebeverborg@alfa.nl

Claire Vrolijk
Juridisch adviseur
Telefoon: +31 88 2531274
Email: cvrolijk@alfa.nl