Het familiefonds: wel schenken, maar niet de zeggenschap kwijtraken

4 april 2023 | Door:  Hilda Simons

Ben je fiscaal vermogend? Dan kan het fiscaal interessant zijn om tijdens je leven vermogen (deels) over te dragen aan de kinderen. Je kunt de kinderen echter nog niet verantwoordelijk genoeg vinden om zelfstandig met het vermogen om te gaan of je kunt bang zijn dat het vermogen versnipperd raakt. Een familiefonds kan in dit geval uitkomst bieden.

Wat is een familiefonds?

Een familiefonds is een beleggingsfonds. Het is een besloten fonds voor gemene rekening. Je draag jouw vermogen (deels) over aan het familiefonds en in ruil daarvoor ontvang je participaties. Deze participaties kun je vervolgens schenken.

Wanneer is het familiefonds interessant?

Een familiefonds is interessant in het geval er sprake is van een groot vermogen en jouw erfenis voor een groot gedeelte zal vererven tegen het hoogste tarief van de erfbelasting. Gebruikmakende van de jaarlijkse vrijstelling voor de schenkbelasting en het laagste tarief van de schenkbelasting kun je ieder jaar een aantal participaties schenken aan je toekomstige erfgenamen. Hiermee kunnen je erfgenamen uiteindelijk 10 tot 20% erfbelasting besparen.

Rollen binnen het familiefonds

Het familiefonds kent drie rollen:

1. Bewaarder: dit is de juridische eigenaar van het vermogen;
2. Beheerder: hij voert het dagelijks beheer en maakt het beleid. Deze persoon heeft de zeggenschap;
3. Participanten: de economische eigenaren van het vermogen in het fonds.

Oprichting

Een familiefonds kan bij onderhandse overeenkomst worden opgericht. In dat geval ben je zelf bewaarder en beheerder.

Het is echter mogelijk dat de bank geen bankrekening wil openen op naam van het familiefonds wanneer je in privé als bewaarder optreedt. In dat geval is het noodzakelijk om een stichting op te richten. Hiervoor is een notariële akte vereist. Bijkomend voordeel is dat een stichting een betere bescherming biedt tegen eventuele aanspraken van crediteuren.

Om welk vermogen gaat het?

Het is vooral interessant om banktegoeden en beleggingen in een familiefonds in te brengen. De inbreng hiervan is relatief eenvoudig. Het inbrengen van onroerend goed behoort ook tot de mogelijkheden, maar je kunt bij de inbreng wel overdrachtsbelasting verschuldigd zijn. Het familiefonds kan na oprichting ook onroerend goed aankopen. Ook de inbreng van kunst en antiek behoort tot de mogelijkheden. 

Het is belangrijk dat je je goed laat informeren over de fiscale gevolgen van de beoogde inbreng.

Hoe werkt het fiscaal? 

Het familiefonds is fiscaal transparant. Dit betekent dat iedere participant naar rato van zijn aandeel in het familiefonds zijn gerechtigdheid tot de verschillende vermogensbestanddelen moet aan geven voor de inkomstenbelasting. 

Wat gebeurt er na je overlijden?

1. Het fonds blijft bestaan en wordt voortgezet door de volgende generatie;
2. Het familiefonds kan worden opgeheven;
3. Het familiefonds kan worden verdeeld in nieuwe fondsen voor de volgende generatie.

Voordelen familiefonds

• Het vermogen wordt bij elkaar gehouden, terwijl het al wel wordt doorgegeven aan de volgende generatie;
• Samen beleggen en samen onroerend goed aankopen;
• Kinderen kunnen alvast vertrouwd raken met een groot vermogen, doordat zij steeds meer taken kunnen krijgen met betrekking tot het beheren en beleggen van het vermogen;
• Geen erf- en schenkbelasting over waardestijgingen van het vermogen dat via het familiefonds al van de kinderen is;
• Je kunt jaarlijks gebruik maken van de schenkingsvrijstelling en het lage tarief voor de schenkbelasting;
• Participaties zijn niet vrij verhandelbaar;
• Je behoudt de zeggenschap over de wijze van beleggen;
• De stichting moet worden ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel, maar zij hoeft (vooralsnog) geen financiële gegevens openbaar te maken;
• Bij het schenken van de participaties is het mogelijk om bijvoorbeeld een uitsluitingsclausule op te nemen, zodat de participaties privé-eigendom blijven van de begiftigde. 

Meer informatie?

Wil je meer informatie over de mogelijkheden of over het doen van schenkingen neem dan contact op met ons kantoor.