Waar kies je voor: grond verwerven of voer kopen?

29 juni 2020 | Door:  Evert Hekman

Het tweede kwartaal van 2020 begon met goede vooruitzichten voor het nieuwe ruwvoerseizoen, omdat de grond meer vocht bevatte dan vorig jaar. Maar als we de voorspellingen mogen geloven, dreigt 2020 eveneens een droog jaar te worden. De melkprijs daalt met meerdere centen, maar door de coronacrisis is dit omzetverlies natuurlijk wel van een heel andere orde dan al het menselijk leed in deze crisis. Desondanks blijft de melkprijs tot 2030 voor de lange termijn volgens WUR 36 euro per 100 kg melk.

Welke consequenties hebben bovenstaande factoren voor jouw bedrijf en je Kritieke Melk Opbrengst? Kijk je meer naar de kansen vanuit de melkprijs van 36 euro, of zie je bedreigingen vanuit de droogte van de afgelopen jaren? Heb je voldoende ruwvoer?

Eigen ruwvoer

De opbrengst per hectare stond de afgelopen jaren onder druk. We zagen een daling, die in 2014 begon door de 80%-graslandeis van derogatie. Deze werd gevolgd door toename van beweiding en uiteindelijk ook door de droogte van de afgelopen twee seizoenen. Desondanks is de opbrengst, tot en met het eerste kwartaal van 2020 gestegen naar 9.908 kVEM per hectare. De teeltkosten van eigen ruwvoer stegen ook, naar € 1.069 per ha. Daarmee zijn zowel de kosten als de opbrengsten  van de rollende jaarcijfers tot en met het eerste kwartaal 2020 gestegen ten opzichte van het vorige jaar. Deze kosten zijn exclusief pacht en rente/aflossing van de grond. Het verschil in de tabel tussen het gemiddelde en de 25% van de melkveebedrijven met de laagste proceskosten is € 113 per ha. Wat kan de oorzaak zijn van deze verschillen? Wellicht zijn deze toe te schrijven aan:

• productievere grond;
• betere verkaveling;
• goede keuzes gemaakt in het verleden m.b.t. vervanging machine of loonwerk;
• geluk/pech door regen/droogte.

Bij een gemiddelde melkproductie is er bij de meeste melkveehouders een tekort aan ruwvoer en moet er mest worden afgevoerd.

Gefundeerde keuze maken

Met een aantal maanden begint de grondhandel in koop- en pachtgrond voor het volgend seizoen. Heb je de keuze voor aankoop of pacht genoeg onderbouwd? Of kies je liever voor de aankoop van voer? Het aanbod van koop- en pachtgrond is niet overal even groot. Daarnaast speelt emotie vaak onbewust mee in het maken van een keuze. Hoe kun je dit onderbuikgevoel omzetten in een goed onderbouwde keuze?

Kapitaalkosten

Als ondernemer moet je een gezonde financiële uitgangspositie hebben om kapitaal te kunnen aantrekken. Vervolgens zul je over het kapitaal rente moeten betalen en moeten aflossen. De aankoop of pacht van grond vraagt daarnaast ook extra werkkapitaal. De momenten waarop uitgaven worden gedaan voor de grond en er melkgeld wordt ontvangen over dit verbouwde voer, liggen meestal verder uit elkaar ten opzichte van het kopen van ruwvoer op de (lokale) markt.

De uitgaven voor pacht of rente en aflossing zijn indirecte uitgaven, die te relateren zijn aan de productie van voer. De uitgaven voor voeraankoop vormen daarentegen een heel directe en inzichtelijke kostenpost, die je meteen kunt definiëren als voerkosten per KVEM.

Naast het feit dat grond zorgt voor ruwvoerproductie, heeft de aanwezigheid of beschikbaarheid van grond ook invloed op grondgebondenheid, beweidingsmogelijkheden en mestafvoer/mestbenutting. Er spelen dus meerdere aspecten mee bij het afwegen van de mogelijke keuzes, die betrekking hebben op de voederbehoefte en hoe dit moet worden ingevuld binnen de bedrijfsopzet.

Voorbeeld

Om ruwvoerkosten inzichtelijk te krijgen, volgt hieronder een casus. Een melkveebedrijf op zandgrond in de Provincie Overijssel met 40 ha grasland en 10 ha maïsland in gebruik, 110 melkkoeien, 55 stuks jongvee en 1.000.000 kg melkproductie heeft jaarlijks structureel een tekort aan ruwvoer. Het bedrijf krijgt de mogelijkheid om 5 ha grond te kopen, te pachten of ruwvoer bij te kopen op de (lokale) markt.


Uit bovenstaande tabel blijkt dat het pachten van grond erg aantrekkelijk is, zowel voor de jaarlijkse kosten als voor de liquiditeit. Ook geeft het overzicht weer dat de post aflossing extra drukt op de liquiditeit. Daarnaast zijn de jaarlijkse kosten per kVEM bij aanvang hoger. Aankoop van grond zal daarmee jarenlang aanzienlijk zwaarder wegen in de uiteindelijk Kritieke Melk Opbrengst dan de andere twee opties. De ruimte voor extra financiering is daarmee medebepalend voor de keuze tussen aankoop of pachten. Als aankoop van grond vanwege grondgebondenheid of beweiding een issue is en financierbaarheid lastig is, kan erfpacht wellicht een optie zijn. 

In plaats van pacht of aankoop van grond kun je ook kiezen voor de aankoop van ruwvoer. Wanneer de beschikbare grond hoge bewerkingskosten geeft en/of een laag productief vermogen heeft, kan het aankopen van voer aantrekkelijker zijn.

Wat ga je straks doen?

De kostprijs van ruwvoer binnen de Kritieke Melk Opbrengst verschilt per bedrijf. Weet je waarom jouw kostprijs afwijkt van de kostprijs van andere bedrijven? Mocht je komend jaar de mogelijkheid krijgen om grond te kopen of te pachten, reken jouw opties dan door en weeg daarna de voor- en nadelen tegen elkaar af om tot een goede keuze te komen. Reken daarbij door wat de invloed van jouw keuze is op de liquiditeit en op de Kritieke Melk Opbrengst. Voor de continuïteit op lange termijn moet de KMO lager zijn dan de langetermijnmelkprijs. Op deze manier wordt duidelijk wat voor jou de beste keuze is om je bedrijf verder te ontwikkelen.

Met BAS Melkvee Plus houd je grip op de langetermijndoelen, waarbij rekening wordt gehouden met je liquiditeit op korte termijn. Alfa Accountants en Adviseurs staat dicht bij de mens en ondernemer en kan jou adviseren en ondersteunen bij keuzes op dit gebied.