Nieuw kengetal in BAS: kritiek voersaldo

30 juni 2022 | Door:  Jelmer Sietzema

Binnenkort vind je een nieuw kengetal in je BAS-rapportage: het kritiek voersaldo (KVS). In dit artikel een nadere kennismaking met dit kengetal. Hoe zit het in elkaar? Wat zijn de voor- en nadelen? En om te beginnen: Wat zijn de verschillen tussen KVS en de Kritieke MelkOpbrengst (KMO).

KMO

Sinds jaar en dag is het gebruik van de KMO gemeengoed in de melkveehouderij. Het is de maatstaf voor de contante uitgaven voor de productie van een kilo melk. Het verschil tussen de ontvangen melkopbrengst en de KMO is de ‘liquiditeitsmarge’.

Waar stuur je op?

Het manco van alléén sturen op een lage KMO kan zijn dat de focus in de bedrijfsvoering te veel komt te liggen op het dicht houden van de portemonnee. Bovendien maakt KMO-denken jezelf afhankelijk van de melkprijs en daar kun je zelf weinig invloed op uitoefenen. KMO wordt vaak uitgedrukt in centen per kg melk, waardoor de aandacht afleidt van de omzet op bedrijfsniveau, in harde euros en absolute omzet. Vaak blijkt zuinig boeren niet de weg naar het beste inkomen. Zo hebben bedrijven met de laagste voerkosten  per kilo melk op dit moment zeker niet het beste inkomen.

Kritiek Voersaldo

De gedachtegang achter het Kritieke Voersaldo als stuurmiddel is dat vrijwel alle kosten en uitgaven op bedrijfsniveau min of meer vastliggen; behalve je uitgaven voor voer. Daar kun je elke dag keuzes in maken en ook snel het effect van meten.  

Hieronder een rekenvoorbeeld waarin voor hetzelfde bedrijf de KMO en het KVS wordt berekend. 

“Variabele” kosten

Zelfs de zogenaamde ‘variabele kosten’ zoals veekosten en bewerkingskosten zijn eigenlijk helemaal niet zo variabel: Je hebt nu eenmaal de koeien waarvoor de klauwverzorger moet komen en je hebt nu eenmaal de grond die 4 of 5 keer per jaar wordt gemaaid. Je kunt niet zonder consequenties van vandaag op morgen stoppen met preventieve entingen of overstappen van weiden op zomerstalvoeren. Met krachtvoer is dat tot op zekere hoogte anders. Door meer of minder te gaan voeren is het saldo vrij snel bij te sturen.

KVS als absoluut kengetal

Alle uitgaven plus overige opbrengsten, minus kosten voor aangekocht voer zijn het benodigde of kritieke voersaldo. Dit is het bedrag wat het ‘kost’ om koeien te houden. Het is de uitdaging om vanuit je gerealiseerde voersaldo (melkopbrengst minus kosten voor aankoop voer) een liquiditeitsmarge over te houden. Het kritieke voersaldo moet je niet willen omrekenen per kilo melk of per koe. De kracht van het kengetal zit in de eenvoud: zoveel euro moet ik elk jaar of elke dag verdienen aan voersaldo. En als je meer presteert dan wat je minimaal moet, weet je ook meteen wat je hebt verdiend die dag!

Grip op liquiditeit

Door op wekelijkse basis te berekenen welk voersaldo je realiseert en dit af te spiegelen op je Kritieke voersaldo, kun je eenvoudig grip houden op je liquiditeit. In veel gevallen zal blijken, zeker met de huidige melkprijs, dat verhogen van de krachtvoergift leidt tot een hoger gerealiseerd voersaldo. Weliswaar met hoge(re) voerkosten per kilo, maar wel met een positieve bijdrage aan je inkomen uit het bedrijf.

Natuurlijk kleven er nadelen aan deze methodiek en ook deze is niet universeel toepasbaar. Sturen op voersaldo is eigenlijk sturen op hogere intensiteit en sturen op een hogere totale voerrekening. Het vraagt meer input van buitenaf en lijkt dus haaks te staan op ‘kringlooplandbouw’. En een hogere productie per koe leidt vaak ook tot een hogere behoefte aan fosfaatrechten. In de melkveehouderij is alles aan elkaar verbonden en kun je nooit aan één knop draaien, zonder op een andere plek een effect teweeg te brengen. Maar wellicht is de gedachtegang van het Kritieke Voersaldo eentje die  bij jou en jouw bedrijf past.

Welk sturingskengetal past bij jou?

Ieder melkveebedrijf heeft een aantal kengetallen die helpen om tot de beste resultaten te komen. Kritiek voersaldo is een aanvulling hierop. Ontdek welke set van kengetallen voor jouw bedrijf leidend zijn om tot het voor jou gewenste bedrijfsresultaat te komen. Aan het einde van de dag ben jij het die de rekeningen moet betalen en dat gaat het beste met een hoog voersaldo!

De bedrijfskundigen van Alfa helpen je graag om de kengetallen rondom jouw (kritieke) voersaldo in beeld te brengen. Wil je meer weten? Neem dan contact op met het dichtstbijzijnde kantoor van Alfa.