Medewerkersparticipatie, wat komt daar zoal bij kijken?

22 augustus 2019 | Door:  Dion Tops

Hoe geef je een participatieregeling vorm en hoe bepaal je de toetredingsprijs?

De huidige krapte op de arbeidsmarkt maakt het aantrekken en binden van personeel tot een veelbesproken onderwerp door ondernemers. Binding bereik je onder meer met een prettige kantoorcultuur, carrièrekansen, een goed salaris en leuke collega’s. Daarnaast kan medewerkersparticipatie flink bijdragen aan blijvende loyaliteit van medewerkers. Participatie in (certificaten van) aandelen zorgt namelijk voor verantwoordelijkheidsgevoel en een stuk erkenning bij – en financiële binding van – de medewerker. Wat komt daarbij kijken, en hoe kom je tot de juiste toetredingsprijs?

Wanneer je als werkgever kiest voor medewerkersparticipatie, kun je daar op verschillende manieren vorm aan geven. Het denkwerk in het voortraject is hierbij essentieel. Dan komen onder meer de volgende vragen voorbij:

• Wat is het doel van de medewerkersparticipatie?
• Hoe wordt de toetreding door de medewerker gefinancierd? Moet hij of zij de participatie zelf betalen of draagt de onderneming bij aan de financiering daarvan?
• Is het de bedoeling dat de toetredende medewerker alleen meedingt in de winst, of mag hij of zij na toetreding ook een stem hebben in de besluitvorming?
• Laat ik straks alle medewerkers participeren of alleen een selecte groep, met een bepaald functieniveau en/of een vastgesteld minimumaantal dienstjaren?

Koopholding of STAK?

Afhankelijk van het antwoord op deze vragen, heb je richting gekregen om de participatieregeling vorm te geven. Als er maar één medewerker toetreedt, is het oprichten van een personal holding door de medewerker vaak afdoende. Wil je meerdere medewerkers laten toetreden, dan kan een Stichting administratiekantoor (STAK) een optie zijn.

Bij het oprichten van een STAK kunnen certificaten van aandelen (winstrechten) worden uitgegeven aan medewerkers. Daarmee heeft de toetredende medewerker recht op een deel van de winsten, terwijl de huidige aandeelhouders hun zeggenschap kunnen houden. Ook kostentechnisch bezien kan een STAK aantrekkelijk zijn – zowel voor de werkgever als de werknemer. Deze vorm van winstparticipatie kan fiscaal voordeliger uitpakken dan bijvoorbeeld een bonusregeling. En er hoeft na oprichting van de structuur geen notaris meer aan te pas te komen, de aan- en verkoop van certificaten kan namelijk onderhands plaatsvinden.

Waarderingsmethode

De vraag die vervolgens moet worden beantwoord, is: hoe kom je tot de juiste toetredingsprijs? Hiervoor wordt meestal gebruik gemaakt van de Discounted Cash Flow (DCF)-methode. Bij deze methode wordt de waarde van de onderneming bepaald door verwachte toekomstige vrije geldstromen af te zetten tegen een rendementseis, die de risico’s van de onderneming weerspiegelt. Uiteraard worden er soms ook alternatieve methoden ingezet bij waarderingsvraagstukken, zoals methoden die de waarde uitdrukken op basis van de recente winst(en), vermenigvuldigd met een bepaalde multiple of factor.

Wij raden dit soort methoden af. Waarderen is maatwerk en veel alternatieve methoden houden geen (of onvoldoende) rekening met unieke eigenschappen van de onderneming, zoals de investeringsbehoeften of de impact van bepaalde marktontwikkelingen op de onderneming. Denk bijvoorbeeld aan opkomende concurrentie.

Zakelijke prijs

Aan het eind van de rit moet zowel de koper als de verkoper c.q. zowel de werkgever als de werknemer zich kunnen vinden in de toetredingsprijs. Immers, beide partijen zullen hopelijk nog lange tijd samen door één deur moeten.

Wanneer een prijs overeengekomen wordt op basis van een goed onderbouwde waarderingsberekening, bezorgt dat beide partijen meestal een beter gevoel. Tegelijkertijd kan een deugdelijke waarderingsberekening discussie voorkomen met de Belastingdienst. Volgens de Belastingdienst moet er namelijk altijd een prijs op basis van de ‘waarde in het economisch verkeer’ tot stand komen. Anders gezegd: er moet sprake zijn van een zakelijke prijs bij de transactie. Er wordt overigens vaak gedacht dat die waarde elke keer opnieuw moet worden berekend, zodra er een volgende medewerker toetreedt. Dit is meestal niet het geval. Een waarderingsberekening van de onderneming kan in overleg met de Belastingdienst vaak gedurende meerdere jaren worden ingezet om de toetredingsprijs te bepalen.

Maak de juiste afweging

De verkoop van (een deel van) de onderneming aan een medewerker levert in de regel op korte termijn minder op dan de verkoop aan een strategische koper.

Een van de redenen daarvoor is het feit dat een strategische koper doorgaans meer wil betalen voor de onderneming, omdat hij bepaalde synergievoordelen ziet aan een overname. Denk daarbij aan efficiencyvoordelen, zoals schaalvoordelen op de inkoop of het reduceren van bepaalde risicofactoren, bijvoorbeeld afhankelijkheid van slechts enkele leveranciers. Bij medewerkersparticipatie wordt er vaak een minderheidsbelang overgedragen, waardoor er bijvoorbeeld sprake is van een gebrek aan zeggenschap of liquiditeit. Dit wordt mogelijk meegewogen in de prijs en kan als nadeel worden gezien.

Daar staat echter een belangrijk voordeel tegenover, voor wie wat verder vooruit wil kijken. Je kunt op deze wijze je medewerkers gemakkelijker voor je bedrijf behouden, wat – zeker bij een krappe arbeidsmarkt – belangrijk is voor de continuïteit en het resultaat.

Meer weten over medewerkersparticipatie?

Binden van medewerkers is maatwerk, en een participatieregeling voor medewerkers kan hier effectief aan bijdragen. Heb je vragen of hulp nodig in het kader van medewerkersparticipatie? Neem dan contact op met de adviseurs van Alfa Consultants via telefoonnummer 088 2533300 of een e-mail naar consultants@alfa.nl.